Dù State Pension là lương hưu do chính phủ UK chi trả, việc sinh sống ở nước ngoài không làm mất đi quyền lợi này. Miễn là bạn đã đóng đủ tối thiểu 10 năm bảo hiểm quốc gia (National Insurance - NI) để nhận một phần State Pension, hoặc 35 năm để nhận full toàn bộ.
Vậy còn về mặt thuế thì sao? Mình có phải đóng thuế UK không?
State Pension là một loại thu nhập, nên về nguyên tắc, vẫn có thể bị đánh thuế. Nhưng có phải đóng thuế cho UK không? Câu trả lời phụ thuộc vào nơi bạn cư trú.
Việt Nam và UK có hiệp định tránh đánh thuế hai lần (Double Tax Agreement). Theo điều 18 của hiệp định này, State Pension sẽ bị đánh thuế tại nơi bạn sinh sống. Điều đó có nghĩa là bạn không cần đóng thuế cho UK, mà sẽ tuân theo quy định thuế của Việt Nam.
Tuy nhiên, một điểm bất lợi khi bạn dọn hẳn về Việt Nam là mức lương hưu của bạn sẽ bị “đóng băng” mãi mãi.
Vì sao State Pension bị “đóng băng”?
Ở UK, lương hưu nhà nước được điều chỉnh tăng hàng năm theo một hệ thống gọi là Triple Lock, đảm bảo rằng lương hưu luôn theo kịp lạm phát và mức tăng thu nhập trung bình.
Cụ thể, mỗi năm, lương hưu sẽ tăng theo mức cao nhất trong 3 yếu tố sau:
- Mức tăng trưởng thu nhập trung bình
- Lạm phát (CPI)
- Mức cố định 2,5%.
Mức New State Pension qua các năm gần đây:
Year Weekly Rate Annual Amount
2022/23 £185.15 £9,627.80
2023/24 £203.85 £10,600.20
2024/25 £221.20 £11,502.40
2025/26 £230.25 £11,973.00
Tuy nhiên, bạn chỉ được hưởng mức tăng này nếu sống ở Khu vực Kinh tế Châu Âu (EEA), Thụy Sĩ, hoặc các quốc gia có thỏa thuận đặc biệt với UK. Thật không may, Việt Nam không nằm trong danh sách này. Nếu về Việt Nam, lương hưu của bạn sẽ “đóng băng” tại mức đầu tiên và không tăng thêm nữa, bất kể lạm phát hay mức sống thay đổi ra sao.
Hôm trước, Liệu có đọc một bài báo về một trường hợp điển hình của chính sách “frozen pensions” - bà Anne Puckridge, một cựu sĩ quan tình báo từng làm việc và đóng National Insurance suốt nhiều thập kỷ ở UK.
Năm 2001, bà chuyển đến Canada để sống gần con gái khi đã 76 tuổi. Ngay khi rời khỏi UK, mức lương hưu của bà bị đóng băng ở £72.50/tuần, không tăng một xu nào trong suốt hơn 20 năm. Nếu vẫn sống ở UK, bà có thể nhận khoảng £176.45/tuần theo hệ thống Triple Lock. Chỉ vì sống ở một quốc gia “sai chỗ”, bà đã mất hơn £50,000 trong suốt hơn hai thập kỷ.
Tóm lại, nếu về Việt Nam, bạn vẫn nhận được State Pension và không phải đóng thuế cho UK, nhưng mức lương hưu sẽ không bao giờ tăng. Bạn vẫn được hưởng, nhưng không trọn vẹn.