Năm 1997, hệ thống Self Assessment ra đời, đánh dấu bước chuyển lớn trong cách người dân Anh nộp thuế.
Trước đó, cơ quan thuế Inland Revenue sẽ tự tính thuế cho từng người theo mô hình “Revenue Assessment”. Nhưng từ khi chuyển sang Self Assessment, người nộp thuế - đặc biệt là những người self-employed phải chủ động khai báo thu nhập, chi phí và tự tính số thuế phải nộp mỗi năm.
Sự thay đổi này không chỉ giúp người nộp thuế ý thức rõ hơn về nghĩa vụ của mình, mà còn giảm tải cho HMRC, khi bộ thuế không còn phải tính từng trường hợp cụ thể.
Tuy nhiên, hành trình “tự chủ thuế” chưa dừng lại ở đó. Từ tháng 4 năm 2026, hệ thống này sẽ tiếp tục thay đổi khi MTD for Income Tax chính thức được triển khai.
MTD - viết tắt của Making Tax Digital - là sáng kiến của HMRC nhằm số hóa toàn bộ quá trình khai thuế. Sau khi đã áp dụng thành công với thuế VAT, MTD giờ đây mở rộng sang thu nhập cá nhân và thu nhập từ cho thuê bất động sản.
Self Assessment hiện tại:
• Ghi chép thu nhập, chi phí bằng bất kỳ cách nào, chẳng hạn như Excel, sổ tay…
• Mỗi năm chỉ cần nộp 1 tờ khai thuế
• Không bắt buộc dùng phần mềm kế toán
• Không cần gửi báo cáo định kỳ trong năm
Khi MTD áp dụng:
• Bắt buộc dùng phần mềm kế toán tương thích MTD để khai thuế
• Phải gửi báo cáo thu nhập và chi phí theo quý - tức là 4 lần/năm
• Cuối năm nộp thêm End of Period Statement - bản tổng hợp dữ liệu trong năm
• Và Final Declaration - bản xác nhận cuối cùng thay cho Self Assessment.
• Tức là: ít nhất 6 lần báo cáo/năm, thay vì chỉ 1 lần như trước
Việc phải báo cáo thường xuyên, sử dụng phần mềm kế toán chuyên dụng, và làm quen với quy trình số hóa sẽ khiến chi phí và công sức tăng lên đáng kể. Không chỉ tốn thêm thời gian, người làm self-employed còn có thể phải thuê kế toán để đảm bảo tuân thủ đúng quy định - và mức phí thuê kế toán chắc chắn sẽ khó giữ ở mức thấp như trước, do khối lượng công việc tăng lên.
Ai sẽ bị ảnh hưởng?
- Từ 2026: Self-employed và Landlords có thu nhập từ £50,000/năm trở lên sẽ phải tuân thủ MTD.
- Từ 2027: Ngưỡng này giảm còn £30,000/năm, mở rộng phạm vi ảnh hưởng ra nhiều người hơn.
Vì sao có thay đổi?
Theo thống kê, nhóm Self Assessment hiện để thất thoát khoảng 5 tỷ bảng mỗi năm, chủ yếu do khai sai, khai thiếu, hoặc ghi chép không đầy đủ. MTD ra đời với kỳ vọng:
- Giảm thiểu sai sót
- Tăng tính minh bạch
- Giúp HMRC phát hiện sớm rủi ro hoặc gian lận
Self Assessment từng là một cuộc cách mạng. Nay, MTD là bước tiến tiếp theo - hiện đại, minh bạch hơn, nhưng cũng đòi hỏi nhiều chuẩn bị hơn từ người làm self-employed.