Hồi trước có trend mấy clip hài: con đi học tiếng Trung, bố mẹ thấy chữ Trung Quốc trên đồ thờ hay bao bì liền gọi hỏi, thế là con “đứng hình” luôn. Buồn cười lắm. Mà nghĩ lại, nó cũng giống hệt nghề kế toán của mình.
Mọi người cứ tưởng học kế toán ra thì làm được tất tần tật. Nhưng sự thật thì… không đâu. Liệu gặp nhiều bạn có bằng cấp hẳn hoi, thậm chí đã là qualified accountant, mà khi mở công ty kinh doanh vẫn phải thuê kế toán bên ngoài để lo báo cáo và nộp thuế. Lý do vì sao thì để Liệu kể nha.
1. Ở trường học: toàn lý thuyết
Trong sách thuế dày 500 trang, chỉ có vài dòng nói về hệ thống thuế UK. Không có chỗ nào chỉ cách nộp thuế, điền form, đăng ký với HMRC, công ty phải nộp cái gì, cá nhân self-assessment nộp ra sao. Toàn là cách tính toán, luật thuế cái nào được cái nào không, rồi nguyên lý kế toán quốc tế. Còn thực tế lại là một “vũ trụ” khác.
2. Có rất nhiều "kiểu" kế toán
Kế toán mà mọi người biết đến nhiều nhất chắc là kế toán như Liệu: làm ở practice, cung cấp dịch vụ “từ A đến Á” cho các công ty từ lớn đến nhỏ. Vì vậy, nhiều người khi nghĩ đến “kế toán” đều tưởng tất cả nằm trong kiểu này. Nhưng thật ra, “kế toán” có nhiều dạng, và công việc lại khác nhau hoàn toàn:
- Tax Accountant (Kế toán thuế): chuyên xử lý khai báo và nộp thuế, tối ưu trong khuôn khổ hợp pháp.
- Audit Accountant / Auditor (Kiểm toán viên): không nộp báo cáo, mà kiểm tra báo cáo xem có đúng chuẩn mực không.
- Cost Accountant (Kế toán chi phí): như “bác sĩ chi phí”, phân tích từng sản phẩm, tìm chỗ tiết kiệm.
- Management Accountant (Kế toán quản trị): hỗ trợ ban giám đốc phân tích, dự toán, báo cáo nội bộ để ra quyết định.
…..
3. Mỗi ngành, mỗi luật
Trong sách chỉ dạy: “Doanh thu – Chi phí = Lợi nhuận”. Nhưng đi vào từng ngành thì khác ti tỷ thứ, không phải kế toán nào cũng nắm hết:
- Bất động sản: relief, thuế CGT, stamp duty phức tạp.
- Construction: gặp reverse charge VAT, hợp đồng dài hạn, quy trình CIS.
- Hospitality (nhà hàng, quán ăn): tip, service charge, tiền mặt, tiền thẻ, VAT giảm cho ăn uống.
- Nail/beauty: nhiều giao dịch tiền mặt, dễ phát sinh rủi ro AML (chống rửa tiền).
Vậy nên kế toán cũng không thể “ôm” hết mọi thứ.
Bản thân Liệu cũng vậy: mỗi ngày lại học được một điều mới, càng đi sâu càng thấy kiến thức bao la. Quan trọng là biết mình mạnh ở đâu. Nếu khách thuộc ngành mình, Liệu sẽ cung cấp dịch vụ tốt nhất. Nếu khách ngoài lĩnh vực đó, Liệu sẵn sàng từ chối, vì làm nửa vời không chỉ hại mình mà còn hại cả khách hàng.
Thực tế, có những công ty kế toán chỉ lập ra để phục vụ duy nhất một ngành, ví dụ bất động sản hay xây dựng. Nhìn vào, khách hàng cảm thấy an tâm hơn vì thấy họ “ăn ngủ” trong một lĩnh vực và chuyên nghiệp hóa dịch vụ của mình.